ضرب المثل بر اساس حروف الفبا
ضرب المثل چیست؟
خیلی از مردم با اینکه از ضرب المثل در زندگی روزانه خود استفاده می کنند، اما نمی دانند که ضرب المثل چیست!
ضرب المثل یا مَثَل زدن (مثال زدن) نوعی از بیان است که همراه خود داستانی پندآموز و همراه با نکات اخلاقی دارد. بسیاری از این ضرب المثل ها که در قدیم به نام داستان های حکمت آموز شناخته می شدند، از زندگی عادی مردم پدید آمدند و با زندگی مردم کاملا در ارتباط هستند. این داستان ها و عبارات برگرفته از تفکر و اندیشه مردم ساده و اصطلاحا کوچه پس کوچه روستایی، عشایری و شهری گذشته است که در آن زمان ها باب شده و دهان به دهان و سینه به سینه از نسلی به نسل بعدی رسیده است.
این داستان های پندآموز چون در جایی مکتوب نمی شدند یا از یاد رفتهاند یا آن چیزی که از آنها باقی مانده است نسخه تغییریافته و یا تحریف شده آنهاست و عمدتا گذشته آنها بر مردم روشن نیست؛ با اینحال، در زندگی روزمره بهکار میرود.
نکته جالب درمورد ضرب المثل این است که شکل درست واژه “ضرب المثل” در واقع «مَثَل» است و ضرب در ابتدای آن اضافه است. به عبارتِ دیگر، “ضرب المثل” به معنای مَثَل زدن (به فارسی: داستان زدن یا داستان سرایی کردن) است.
ریشه ضرب المثل ها از کجاست؟
برخی از ضرب المثل ها حاصل پندهای دانايان يا پيشوايان مذهبی يا تجربه هاي زندگی مردم است . اينگونه ضرب المثل ها را “حكمت” مي گویند.
بعضي دیگر گفتار اشخاص نامدار تاريخی يا عادی بوده كه در موقع خاصی خيلي بجا و مناسب بوده و باعث ذوق ديگران شده و مشهور و همه گیر شده است.
خیلی از ضرب المثل ها نتيجه داستاني است که ممکن است حقیقی یا افسانه ای باشد (مثل داستان پادشاهان). در حالي كه ممکن است مردم از داستان اصلي آن بی خبر باشند.
بعضي از ضرب المثل ها از يك قطعه شعر معروف گرفته شده است مانند ( از ماست كه بر ماست ) كه از شعر معروف ناصر خسرو گرفته شده است.
نقش ضرب المثل در زبان شیرین فارسی
زبان شیرین فارسی بخاطر طبع بذله گو و نکته سنج ایرانی از لحاظ ضرب المثل از غنی ترین زبان های دنیاست. امثال و حکم از گذشته دور در ادبیات فارسی نفوذ کرده و هیچ شاعر معروف ایرانی نیست که در آثار خود تعدادی از این مثل ها و حکمت ها را به کار نبرده باشد.
درجه عظمت و بزرگی هر زبان و ادبیاتی از تعداد امثال آن زبان معلوم می شود، چون ضرب المثل ها عبارتند از جمله های حکیمانه ای که به قدری فصیح و ساده و لطیف و پر از استعارات، کنایات و تشبیهات هستند که مردم عامه آنها را پسندیده و با کمال میل حفظ و در گفتگوهای روزانه خود استفاده می کنند. بنابراین هر ضرب المثل یک نمونه عالی از فکر و توجه و ذوق یک ملت است، پس همانطور که قبلا هم گفته شد هر زبانی که امثالش بیشتر باشد، ادبیاتش کامل تر است.
چند نوع ضرب المثل داریم؟
ضرب المثل همانطور که گفته شد، به معنای مثال زدن است. مردم در گفتگوهایشان برای اینکه منظور خود را بهتر بفهمانند یا دلیلی برای حرف هایشان پیدا کنند، از ضرب المثل ها استفاده می کنند. ضرب المثل می تواند یک مصراع یا یک بیت شعر یا جمله باشد.
انواع ضرب المثل عبارتند از :
- ضرب المثل های کوتاه : در حد چند کلمه هستند (معمولا دو یا سه کلمه) مثل : “آش با جاش” یعنی کسی که جشم طمع به مال دیگران دارد.
- ضرب المثل های بلند : این نوع ضرب المثل ها معمولا به صورت جمله هستند مثل : “گویا انگشتری حضرت سلیمان به دست دارد که هیچ وقت در نمی ماند” که در مورد افراد موفق به کار می رود که گویی با خود طلسم جادویی برای حل مشکلات دارند.
- ضرب المثل به صورت عبارت های ساده یا شعر : اشعار یکی از بهترین و جذاب ترین نوع ضرب المثل هستند مثل : “نه بیل زده نه پایه / انگور می خورد تو سایه” که در مورد افراد آماده خور به کار می رود.
معرفی IranProverb به عنوان مرجع ضرب المثل های اصلی ایرانی
Iranproverb به عنوان ترکیبی از Iran و Proverb (ضرب المثل) به عنوان مرجع ضرب المثل های اصیل و قدیمی ایرانی و در راستای حفظ و نگهداری از این گنجینه بزرگ فعالیت می کند. در سایت Iranproverb انواع ضرب المثل های فارسی در دسته بندی الفبایی و موضوعی قابل دسترس است و شما خوانندگان عزیز می توانید به راحتی و در عرض چند کلیک به تمامی ضرب المثل های ایرانی دسترسی پیدا کنید.
لطفا در حفظ و نگهداری این ضرب المثل های ایرانی کوشا باشید و اگر تمایل داشتید، این سایت را به دوستان و آشنایان خود برای بهره بردن از این منبع گراببها و ارزشمند اصیل ایرانی معرفی کنید.